Danıştay 8. Daire 2017/7581 Esas 2022/558 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7581
Karar No : 2022/558


TEMYİZ EDENLER : 1- (Davacı) …
VEKİLİ : Av. …
2- (Davalı) … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ..

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava; … plakalı aracı ile servis taşımacılığı yapan davacının, … Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 18/2. maddesine aykırı olarak tescilli olduğu İlçe dışında servis taşımacılığı yaptığı gerekçesiyle 2.190,00.-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ve 1 ay süreyle meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan … Büyükşehir Belediye Meclisi'nin … tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen …. Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 18/2. maddesi ile bu maddede değişiklik yapılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi Kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu, 2.190,00 TL para cezası verilmesine ve aracın 1 ay süreyle meslek ve ticaretten men'ine ilişkin ... tarih ve ... sayılı Bursa Büyükşehir Belediye Encümeni kararının, davacıya verilen para cezasının 1.971,00 TL'lik kısmının iptaline; davacıya ait aracın 1 (bir) ay süreyle meslek ve ticaretten men edilmesi ve 219,00 TL para cezasına ilişkin kısımları yönünden ise davanın reddine, dava konusu, … Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş- Minibüs-Servis Araçları ve Özel Toplu Taşıma Yönetmeliği'nin ''Denetim ve Cezalar'' başlıklı 18/2. maddesi ve bu maddeye ilişkin ... tarih ve ... sayılı Belediye Meclisi Kararı yönünden ise; karar verilmesine yer olmadığına, karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; davalı idare istinaf talebinin kabulü ile Mahkeme kararının Yönetmelik maddesi ve kabulüne ilişkin meclis kararına yönelik olarak verilen karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmının Yönetmelik maddesinin 1. cümlesi ve 2. cümlesinde Yönetmelik maddesinde belirtilen aykırı davranışlarda bulunan araçlar hakkında ilk seferinde 1 ay süre ile meslek ve ticaretten men ve tekrarı halinde 2 ay süre ile meslek ve ticaretten men cezası verilmesini düzenleyen kuralına ilişkin kısmı açısından kaldırılmasına ve bu kısımları açısından davanın reddine, kararın diğer kısımlarına yönelik davacı ve davalı idare istinaf taleplerinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDEN DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından; Yönetmeliğin 18/2. maddesi iptal edildiğinden davaya konu yaptırımın hukuki dayanaktan yoksun kaldığı, 1608 sayılı Kanun'da "yasaklanan faaliyetten men" ibaresi bulunduğu halde aracın 1 ay süreyle hiçbir ticari faaliyete devam ettirilmemesi şeklinde uygulama yapıldığı ileri sürülerek Mahkeme kararının aracın bir ay süreyle meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin kısmı ile para cezasının iptal edilmeyen kısmı hakkında davacının istinaf başvurusunun reddine yönelik Bölge İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmiştir.

TEMYİZ EDEN DAVALININ İDDİALARI : Davalı idarece, dava konusu encümen kararının davacının 1.971,00 TL para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının davalının istinaf başvurusunun reddine yönelik kısmının bozulması istenilmiştir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı idarece davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmakta olup davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Tarafların temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının kısmen onanması kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü:


İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava; … plakalı aracı ile servis taşımacılığı yapan davacının, … Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 18/2. maddesine aykırı olarak tescilli olduğu İlçe dışında servis taşımacılığı yaptığı gerekçesiyle 2.190,00.-TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ve 1 ay süreyle meslek ve ticaretten men edilmesine ilişkin 10.05.2016 tarih ve …. sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan … Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 17.03.2016 tarih, … sayılı kararı ile kabul edilen … Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs-Servis araçları ve Özel Toplu Taşıma Araçları Yönetmeliği'nin 18/2.maddesi ile bu maddede değişiklik yapılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Büyükşehir Belediye Meclisi Kararının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 124. maddesinde, Cumhurbaşkanı (Başbakanlık), bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin (tüzüklerin) uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinin (b) bendinde; "Kanunların belediyeye verdiği yetkiler çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek", (f) bendinde; "Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek", (p) bendinde; "Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen hertürlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesini gerektirdiği bütün işleri yürütmek" belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin (f) bendinde; "Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek" büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
Öte yandan, 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkındaki 16 Nisan 1340 Tarih ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muadil Kanun'un 1/1. maddesinde ‘’Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerinin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere veya yapmayanlara belediye encümenince Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idari para cezası ve yasaklanan faaliyetin men’ine karar verilir. Bu kararda ilgili kişiye bir süre de verilebilir.’’ hükmüne yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 4. maddesinde; "(1) Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, Kanunda açıkca tanımlanabileceği gibi; Kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir.
(2) Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı ancak kanunla belirlenebilir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, dava konusu aracın bir ay süreyle meslek ve ticaretten men'ine ilişkin encümen kararına yönelik kısım dışında usul ve hukuka uygun olup, taraflarca ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyize konu kararın, bir ay süreyle meslek ve ticaretten men'ine ilişkin encümen kararına yönelik kısmının incelenmesi:
Dosyasının incelenmesinden, … plakalı aracı ile servis taşımacılığı yapan davacının, plakasının Karacabey ilçesine tahsis edilen plakalar arasında yer aldığı görülmekte ise de, davalı belediye tarafından yürürlüğe konulmuş olan ve işlem tarihinde yürürlükte olan Yönetmelik hükümleri kapsamında davalı belediye sınırları içerisinde servis taşımacılığı yapmak için gerekli izinlerin alınmadığının … Büyükşehir Belediye Başkanlığı zabıta ekiplerince … tarihinde yapılan denetimde tespit edilmesi üzerine … Büyükşehir Belediyesi Taksi-Dolmuş-Minibüs ve Servis Araçları Yönetmeliği'nin 18/2. maddesinde yer verilen emre aykırı biçimde taşıma yapılması sebebiyle 1608 sayılı Kanun'un 1. maddesi uyarınca 1 ay süreyle meslek ve ticaretten men ve 5326 sayılı Kanun'un 32. maddesi uyarınca 2.190,00 TL para cezası verilmesine ilişkin dava konusu encümen kararının alındığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan Yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, belediye sınırları içinde toplu taşıma ile ilgili olarak belediyelerin düzenleme yapma, ceza verme görev ve yetkisinin bulunduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 1608 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 1. maddesi uyarınca "yasaklanan faaliyetin men'ine" karar verileceği kuralına yer verilmiş olup bu kural uyarınca tescilli olduğu ilçe sınırları dışında servis taşımacılığı yaptığından bahisle davacı hakkında izinli hat dışında taşımacılık yapmasını engelleyecek şekilde işlem tesis edilerek davacının izinsiz olarak çalıştığı hattaki faaliyetinin yasaklanması gerekmekte iken davacının tescilli olduğu ilçe sınırları içerisinde de çalışmasına engel olacak şekilde tümüyle meslek ve ticaretten men kararı verildiği görüldüğünden, dava konusu encümen kararının meslek ve ticareti icradan 30 gün süreyle men etme şeklindeki kısmının bu yönüyle hukuka uygun olmadığı anlaşıldığından kararın bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine; davalının temyiz isteminin ise reddine,
2…. Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin temyize konu kararının davacıya ait aracın bir ay süreyle meslek ve ticaretten men'ine yönelik encümen kararına ilişkin kısmının oyçokluğuyla BOZULMASINA,
3. Kararın diğer kısımlarının oybirliğiyle ONANMASINA,
4. Kullanılmayan … TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
5. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 04/02/2022 tarihinde kesin olarak karar verildi.
KARŞI OY :

(X)- Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, davacının temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın davacıya ait aracın bir ay süreyle meslek ve ticaretten men'ine yönelik kısmının da onanması gerektiği görüşü ile kararın bozmaya ilişkin kısmına katılmıyoruz.