Danıştay 8. Daire 2017/5627 Esas 2022/554 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/5627
Karar No : 2022/554

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :... Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıların ruhsat sahibi oldukları ... kodlu özel halk otobüsünün ruhsatının iptaline ilişkin, araçta nitelikli cinsel saldırı suçu işlendiği gerekçesiyle Özel Ulaşım Kurulu'nca tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararı ile; kamu hizmeti ifa etme maksadı ile kullanılan otobüste çalışan sürücünün bu araçları kullanma husunda yetkisi olup olmadığını denetleyerek, ilgili sürücünün bilgilerini davalı idareye bildirmekle yükümlü olan ruhsat sahibi davacıların bu denetim ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği ve yetkisiz sürücü tarafından toplu taşıma aracında cinsel saldırı suçu işlendiği anlaşıldığından, Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi'nde bahsedilen hususlara riayetsizlik hallerinde uygulanacak yaptırımları düzenleyen ''Yaptırım Cetveli'' başlıklı 28. maddesinin 32. fıkrası uyarınca tesis edilen dava konusu ruhsat iptali işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararı ile; dava konusu işlemin nedeni ile suçun, ruhsat sahibi davacıların İETT Genel Müdürlüğü'ne bildirdikleri sürekli çalışan şöförleri dışında bayram nedeniyle geçici olarak şöförlük yapan bir kişi tarafından (... adına verilmiş olan ve kaybolduğu bildirildiği halde iptal edilmemesi nedeniyle bu belgeyle çalışan ...) ve çalışma saatlerinin dışında gerçekleştiği ihtilafsız olduğundan, söz konusu fiilin şahsi suç niteliğinde değerlendirilmesi gerektiği, bu durumda; uyuşmazlığa konu olayda, davacıların sorumluluklarını ve haklarında uygulanan yaptırımı gerektirecek nitelik ve ağırlıkta, ihmal veya kusurlu davranışları sonucunda gerçekleşmiş Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesinin 28/32. maddesinde belirtilen bir eylemden bahsedilemeyeceği anlaşıldığından, ruhsat iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddine ilişkin kararda ise yasal isabet bulunmadığı belirtilerek, istinaf talebinin kabulüne, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Özel Halk Otobüsünde şoför olarak çalışacak kişinin ruhsat sahibi tarafından idareye bildirilmesi gerektiği, fiili işleyen kişinin kendilerine bildirilmediği, ruhsat iptalinin mevzuat gereği yapıldığı, yapılan işlemin usul ve yasaya uygun olduğundan kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE
MADDİ OLAY:
Davacıların ruhsat sahibi oldukları ... kodlu özel halk otobüsünün ruhsatının iptaline ilişkin, araçta nitelikli cinsel saldırı suçu işlendiği gerekçesiyle Özel Ulaşım Kurulu'nca tesis edilen ... tarih ve ... sayılı işleminin; araçta gerçekleşen suç teşkil edici eylemin aracın kadrolu şoförü olmayan bir kişi tarafından ruhsat sahiplerinin bilgisi dışında gerçekleştiği, ruhsat iptaline dayanak teşkil eden ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin E:..., K:... numaralı mahkmumiyet kararının henüz kesinleşmediği ileri sürülerek iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3645 Sayılı İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul Belediyesine Devrine Dair Kanun gereği İstanbul İlinin toplu taşıma hizmetleri İETT Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir.
3645 Sayılı Kanuna dayanarak İETT Genel Müdürlüğü ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaştırma Koordinasyon Merkezi tarafından çıkarılan "Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi", şehir içi halk otobüslerinin çalışma hususunda uyacağı esas ve usulleri belirlemiştir.
Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi'nin yönergede bahsedilen hususlara riayetsizlik hallerinde uygulanacak yaptırımları düzenleyen ''Yaptırım Cetveli'' başlıklı 28. maddesinin 32. fıkrasında; ''cinsel tecavüz vb. yüz kızartıcı eylem ve davranışlarda bulunmak'' eyleminin raporla veya mahkeme kararıyla belirlenmesi halinde eylemin gerçekleştiği otobüsün ruhsatının iptal edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, davacıların ruhsat sahibi olduğu otobüsün aracın daimi ve yetkili sürücüsünün mazereti nedeniyle çalışamadığı zaman diliminde dava dışı ... isimli şahıs tarafından kullanıldığı, aracı yetkisiz şekilde ve davacılar tarafından davalı idareye bildirilmeksizin mesai saatleri içerisinde kullanan ... isimli sürücünün, 25.09.2015 tarihinde saat 23.40'ta, mesai bittikten sonra araca binen yolcuya araçta başka kimse olmamasından faydalanarak cinsel saldırı suçu teşkil edecek eylemde bulunduğu, anılan sürücü tarafından işlenen suçun ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin E:..., K:... sayılı kararı ile sabit olması üzerine, Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi gereğince davalı idare tarafından, davacıların ruhsat sahibi olduğu ... plakalı otobüse ilişkin olarak tanzim edilen çalışma ruhsatının iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile ... Ağır Ceza Mahkemesi'nin E:..., K:... sayılı kararı incelendiğinde; dava dışı sürücü tarafından davacıların ruhsat sahibi olduğu otobüse, söz konusu aracın bir toplu taşıma aracı olduğuna güvenerek ve seyahat etme maksadı ile binen yolcuyu mağdur edecek şekilde cinsel saldırı suçu işlendiği ve ilgili eylemin gerçekleştiği gerekçesiyle olay günü aracı sevk ve idare eden sürücü hakkında verilen mahkumiyet kararının ... Ceza Dairesi'nin ... . tarihli ve E:..., K:... sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği görülmüştür.
Dava konusu ruhsat iptaline sebebiyet veren suçun mesai saatleri dışında ve özel halk otobüsünün ruhsat sahibi olan davacıların bilgisi dışında gerçekleşmesi nedeniyle davacılar hakkında dava konusu idari yaptırımın uygulanamayacağı ileri sürülmüş olsa da; Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi'ndeki cinsel saldırı suçunun işlenmesinde araç olarak kullanılan otobüsün ruhsatının iptal edilmesine yönelik yaptırımı içeren düzenlemenin; yalnızca ruhsat sahibinin bahsi geçen suç teşkil edici eylemi bizzat işlemesinin cezalandırılacağına ilişkin olmayıp, aynı zamanda özel halk otobüslerinin kamu hizmeti ifa ettiğine güvenerek yolculuk yapan kimselerin işlenen suçtan mağdur olmaları halinde, aracı sevk ve idare eden kişiyi idareye bildirmek ve bu kişilerin çalışma yetkilerini denetlemekle yükümlü olan işverenlerin ilgili denetim yükümlülüğünü yerine getirmemeleri neticesinde suç işlenmesinin de cezalandırılmasına yönelik olduğu, olayda, davacıların ruhsat sahibi olduğu otobüse binen yolcunun 25.09.2015 tarihinde İstanbul Kart kullanarak, 146T hatlı otobüs ile 23.20'de Yenikapı Marmaray İstasyonu'na geldiği ve yine toplu taşıma kullanarak aktarma yapmak suretiyle ile saat ''23:40''ta Üsküdar'a gelerek yolculuğunun devamında toplu taşıma aracı kullanma maksadı ile dava konusu otobüse bindiği, davacıların ruhsat sahibi olduğu otobüsün kamu hizmeti ifa ettiğine yönelik şekil ve işaretlere güvenerek araca binen yolcunun aracı sevk ve idare eden yetkisiz sürücünün cinsel saldırısına maruz kaldığı anlaşılmış olup, kamu hizmeti ifa etme maksadı ile kullanılan otobüste çalışan sürücünün bu araçları kullanma husunda yetkisi olup olmadığını denetleyerek, ilgili sürücünün bilgilerini davalı idareye bildirmekle yükümlü olan ruhsat sahibi davacıların bu denetim ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmediği ve yetkisiz sürücü tarafından toplu taşıma aracında cinsel saldırı suçu işlendiği anlaşıldığından, Özel Halk Otobüsleri Çalışma Yönergesi'nin yönergede bahsedilen hususlara riayetsizlik hallerinde uygulanacak yaptırımları düzenleyen ''Yaptırım Cetveli'' başlıklı 28. maddesinin 32. fıkrası uyarınca tesis edilen dava konusu ruhsat iptali işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... gün ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan ... TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iadesine,
4.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 04/02/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
X- Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyoruz.