Danıştay 7. Daire 2018/1644 Esas 2022/366 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/1644
Karar No : 2022/366

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :... Bakanlığı adına ... Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Balıkçılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyanın Cezayir yerine Libya'ya gönderildiğinin tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin olay tarihinde yürürlükte olan şekli uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından ihraç edilen eşyanın izne tabi olduğu halde izin alınmaksızın ihraç edildiğinin somut tespitlerle ortaya konulduğunun anlaşılması karşısında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacı tarafından ihraç edilen eşyaya ilişkin gümrük çıkış beyannamesinde ihraç ülkesinin Cezayir olduğu görülmekte olup, söz konusu eşyaların Cezayir'e değil Libya'ya gönderildiği ortaya konulamadığı gibi, söz konusu fiilin davacı tarafından işlendiği konusunda davalı idarece somut ve yeterli bir tespit yapılmadığı, dolayısıyla davacının hukuka aykırılık oluşturan fiilinin bulunduğunun ispatlanamadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde yürürlüğe konulan 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Libya'ya silah ve bununla ilgili her türlü malzemenin satışının izne tabi olduğu, davacı tarafından ihracı gerçekleştirilen ürünlerin başka bir ülkeye gideceği beyan edilmiş olmasına rağmen, Libya'ya gönderildiğinin tespit edilmesi üzerine tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Beyannamede belirtilen teslim şekline göre ihracatçının taşımaya ve eşyanın Libya'ya gönderilmesine ilişkin sorumluluğunun belirlenmesi suretiyle, Libya'ya yapılan ihracın davacının bilgisi ve kontrolü dahilinde olup olmadığının araştırılarak, somut ve yeterli tespit bulunup bulunmadığının incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken, özet kısmında yer alan gerekçeyle işlemi iptal eden kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyanın Libya'ya gönderildiğinin tespiti üzerine benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, bu ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde Birleşmiş Milletler Libya Yaptırımlar Komitesi'nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve idavacının ihraç etmek istediği silah ve mühimmat cinsi eşya ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi nedeniyle, yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiğinden, izinsiz ihracat yapan davacı hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin olay tarihinde yürürlükte olan şekli uyarınca para cezası kararı alınmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinin olay tarihinde yürürlükte olan şeklinde; eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış; söz konusu hüküm, 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle, eşyanın ihracı, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen, eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş ya da belge veya bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar idari para cezası verileceği şeklinde değiştirilerek 07/11/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Karar'ın 1. maddesinde, ilgili kurum ve kuruluşların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) ... ve ... sayılı kararlarının ülkemiz bakımından gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla, bu Kararda belirtilen hususları uygulamakla yükümlü olduğu; 2. maddesinin 1. bendinde ise, silah ve bununla irtibatlı her türlü malzemenin (Ek-1'de belirtilen malzemeler hariç) Türkiye'den veya Türkiye üzerinden yahut Türk vatandaşları tarafından ya da Türk bayraklı deniz ve hava araçlarıyla Libya'ya doğrudan ya da dolaylı olarak tedarik, satış ve transferini engellemeye yönelik tedbirlerin süratle alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Uluslararası ticarette malların tesliminin nerede yapılacağı, masrafların kim tarafından karşılanacağı ya da nasıl paylaşılacağı, sigorta ve taşıma sözleşmelerinin yapılıp yapılmayacağı gibi alıcı ve satıcının yükümlülüklerinin belirlendiği ... Odası (ICC) tarafından yayımlanan ve sözleşme serbestisi içinde alıcı ve satıcı tarafından kararlaştırılabilen INCOTERMS (International Commercial Terms-Uluslararası Ticari Terimler), alıcı ve satıcı arasındaki sözleşmelerde kullanılan, alıcı ve satıcının sorumluluklarını gösteren uluslararası kabul görmüş kurallar bütünüdür. 2010 yılında ICC tarafından yayımlanan INCOTERMS kurallarına göre, uluslararası ticarette 11 teslim şekli bulunmaktadır. Bunlar; tüm taşıma türlerini kapsayan EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP, DDP, deniz ve içsu taşımalarına özgü FAS, FOB, CFR, CIF şeklinde iki sınıfa ayrılmakta olup, uyulması zorunlu olmamakla beraber sözleşmelerde kararlaştırılması halinde taraflarca uygulanması gereken kurallardır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Olayda, davaya konu ihracat beyannamesinin teslim şeklinin tespiti, teslim şekline göre ihracatçının taşımaya ilişkin sorumluluğunun başladığı ve sona erdiği anın belirlenmesi suretiyle, Libya'ya yapılan ihracatın davacının bilgisi dahilinde olup olmadığının araştırılarak, somut ve yeterli tespit bulunup bulunmadığının incelenmesi ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendinde öngörülen ceza kesme koşullarının oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi; koşulların oluştuğu sonucuna ulaşılması halinde de, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar para cezası yerine 4458 sayılı Kanun'un anılan hükmünün 7190 sayılı Kanun'un 12. maddesiyle değiştirilen şeklinde, gümrüklenmiş değerinin onda biri kadar para cezası öngörülmüş olması ve vergi cezaları için de geçerli olan "lehe hükmün uygulanması" yolundaki genel ceza hukuku ilkesi gözetilerek karar verilmesi gerektiğinden, belirtilen gerekçeyle verilen temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 02/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.