Danıştay 6. Daire 2019/13856 Esas 2022/820 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/13856
Karar No : 2022/820

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alana izinsiz hafriyat toprağı dökümü yapıldığı ve geçici depolama alanı olarak kullanıldığından bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 175.053,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat yıkıntı atıklarının üretimine, taşınmasına neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşlarının bu atıkların üretilmesinde ve taşınmasında izin almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı, uyuşmazlıkta ise izinsiz hafriyat dökümünün davalı idarece somut olarak tespit edildiği, gerek dava konusu işleme sebep olan fiilin tespit edilmesi esnasında, gerekse açılmış olan dava esnasında, izni vermeye yetkili makam olan İstanbul Büyükşehir Belediyesinden hafriyat taşıma ve dökümüne ilişkin izin alındığına dair bir belge bulunmadığı gibi, daha sonra davacı tarafından da herhangi bir bilgi belge ibraz edilmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda; istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların, İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından, istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı ile "Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapımı İşi" sözleşmesi imzaladıkları, izinsiz depolama yapıldığı iddia edilen Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ila … Sokak kesişiminde bulunan alanın, bu iş kapsamında geçici depolama yapılmak üzere, Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından izin verildiği, bu durumun davalı idareye de bildirildiği, bu nedenle verilen para cezasının hukuka aykırı olduğu belirtilerek, temyize konu kararın bozulması gerektiği iddia edilmiştir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alanın izinsiz hafriyat toprağı döküldüğü ve geçici depolama alanı olarak kullanıldığından bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiği gerekçesiyle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca davacı şirkete 175.053,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine, 23. maddesinde ise "Bu Kanunda belirtilen idarî para cezaları, bu cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verilir." hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda ver verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; özel veya resmi tüm kurum ve kuruluşların faaliyetleri sonucu ortaya çıkan hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarını büyükşehir belediyelerinin gösterdiği ve izin verdiği yerler dışına dökmenin yasaklandığı ve bu yöndeki bir faaliyet için gerekli izin ve belgelerin Büyükşehir Belediyesinden alınması yükümlülüğünün olduğu anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun ihlal edilip edilmediği ve ilgilisine idari para cezası verilip verilmeyeceği değerlendirmesi yapılırken, söz konusu faaliyetin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olup olmadığının ve çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığının bu faaliyetle sınırlı olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alanın izinsiz hafriyat toprağı döküldüğü ve geçici depolama alanı olarak kullanıldığından bahisle, davacı şirkete para cezası verildiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafından; dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı ile "Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapımı İşi" sözleşmesi imzaladıklarını, izinsiz depolama yapıldığı iddia edilen Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alanın, bu iş kapsamında geçici depolama yapılmak üzere, Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından izin verildiği iddia edilmiştir.
Esenyurt Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü tarafından, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğüne hitaben yazılan … tarihli, … sayılı yazıda; ... İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti. ile imzalanan Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapımı İşi" sözleşmesi kapsamında, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alanın, geçici depolama alanı olarak kullanılmak üzere izin verildiği belirtilmiştir.
Davacı firmaya geçici depolama izni verildiğine dair anılan yazıya istinaden, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü tarafından Esenyurt Belediye Başkanlığına hitaben yazılan bila tarihli, 4492 sayılı yazıda; Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereği, geçici depolama izni verilen firma tarafından gerekli evraklarla birlikte Başkanlıklarına başvurularak, izin alınması gerektiği belirtilmiştir.
Davacı firma ile dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı arasında imzalanan "Esenyurt Birinci Bölge Parke Yol Yapımı İşi" sözleşmesi kapsamında yürütülecek hafriyat toprağı taşıma, depolama gibi sair faaliyetlerin bir kamu hizmetinin yerine getirilmesine yönelik olduğu hususunda bir tereddüt bulunmadığı, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi sırasında yürütülecek faaliyetlerin ise yukarıda da belirtildiği gibi çevreyi kirletme sonucunu doğurmayacağı, dolayısıyla İdare Mahkemesi kararının gerekçesinde belirtilenen aksine bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi sırasında yürütülecek faaliyetler için izin alınmasına gerek bulunmadığı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun birçok kararında (örneğin 18/11/2021 tarih, E:2021/1617, K:2021/2517 sayılı kararı) belirtilmiştir.
Uyuşmazlıkta ise; anılan sözleşmeye taraf olan dava dışı Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından, … Mahallesi, … Caddesi, … Sokak ile … Sokak kesişiminde bulunan alanda davacı firmaya geçici depolama izni verilerek, bu durumun davalı idareye bildirildiği, buna karşın, davalı idare tarafından ise, mevzuat gereği geçici depolama izni verilen firma tarafından gerekli evraklarla birlikte başvurularak, izin alınması gerektiği belirtilmiş.
Bu durumda; uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için, döküm yapılarak geçici depolama yapıldığı tespit edilen alanın, davacı ile davalı arasında imzalanan anılan sözleşmeyle mi belirlendiği, yoksa anılan sözleşme kapsamında yürütülecek faaliyetler sonucu ortaya çıkacak hafriyat toprağının, söz konusu yerde geçici olarak depolanmasına sonradan mı izin verildiği hususunun açıklığa kavuşturulduktan sonra, yukarıda belirtildiği üzere yürütülen faaliyetin çevreyi kirletme sonucunu doğurup doğurmadığı değerlendirmesi yapılarak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak verilen kararda, hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 26/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X):
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına katılmıyoruz.