MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki asıl ve birleşen alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı ... A.Ş vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı asıl ve birleşen davasında, davaya konu taşınmazın ½ payının davalı ... Ltd.Şti.’ne, ½ payının dava dışı ...’e ait olduğunu, taşınmazın 23.04.2009 tarihli sözleşme ile kiralandığını, birinci yılın kira parasına mahsuben her bir paydaşa 100.000,00 TL peşin ödeme yapıldığını, ayrıca kullanım amacına uygun olarak bir takım zorunlu ve faydalı masraf yaptıklarını ne var ki bodrum kattaki rutubetin insan sağlığını etkileyecek boyutta oluşu ve binaya ait ortak alanların kullanıma katılmış olması nedeniyle belediyece faaliyet ruhsatı verilmediğini ve işyerinin 09.11.2009 tarihinde mühürlendiğini, bu nedenle sözleşmenin tek taraflı olarak feshedilerek anahtarın 25.12.2009 tarihinde notere bırakıldığından bahisle, 69.025,00 TL fazla ödenen kira parası, 43.995,00 TL faydalı masraf alacağı ve beş yıllık sözleşme süresine ilişkin kazanç kaybının davalılardan tahsilini istemiştir.
Davalılar, davacının iş yeri ruhsatı almak için gerekenleri yapmadığını, ortak alanları kiralanana dahil ederek ruhsat şartlarını ihlal ettiğini, havalandırmayı dekorasyon sebebi ile kapattığını, taşınmazın eksiksiz olarak teslim edildiğini ileri sürerek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, asıl davada, kira bedeli niteliğindeki 38.050.00 TL tutarındaki alacağın sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında dava tarihinden itibaren işleyecek T.C.M.B tarafından belirlenen oranlar aşılmamak kaydı ile değişen ve değişecek oranda avans faizi ile
birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, birleşen davada davacının toplam 17.007,35 TL alacağın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hükmün taraflarca temyiz edilmesi üzerine 6.Hukuk Dairesinin 2013/10266 Esas ve 2013/12915 Karar sayılı kararında "Mahkemece, asıl ve birleşen davalar bakımından her bir talep hakkında ayrı ayrı hüküm kurulması gerekirken, asıl davada yalnızca kira alacağı, birleşen davada ise sadece faydalı masraf alacağına hükmetmesi dolayısıyla asıl davada faydalı masraflar yönünden, birleşen davada ise kira alacağı yönünden olumlu olumsuz bir karar verilmemiş olması usul ve yasaya aykırı olup hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır." gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilerek asıl davada, kira bedeli niteliğindeki 38.050.00 TL tutarındaki alacağın sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında dava tarihinden itibaren işleyecek T.C.M.B tarafından belirlenen oranlar aşılmamak kaydı ile değişen ve değişecek oranda avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının 1.000,00TL üzerinden açtığı zorunlu ve faydalı masraflara ilişkin iyileştirme bedeli çerçevesinde 1.000,00TL bakımından dava tarihinden itibaren işleyecek 16.007,35TL bakımından ise ıslah tarihi olan 14/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının kar kaybına ilişkin istemi bakımından kar mahrumiyetinin saptanamadığı anlaşılmakla; kar mahrumiyetine ilişkin 1.000,00TL üzerinden açılan davanın reddine, birleşen davada ise; kira bedeline ilişkin davanın reddine, davacının 1.000,00TL üzerinden açtığı zorunlu ve faydalı masraflara ilişkin iyileştirme bedeli çerçevesinde 1.000,00TL bakımından dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ve 16.007,35TL bakımından ise ıslah tarihi olan 14/11/2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ,davacının Kar kaybına ilişkin istemi bakımından kar mahrumiyetinin saptanamadığı anlaşılmakla; kar mahrumiyetine ilişkin 1.000,00TL üzerinden açılan davanın reddine karar verilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
Anılan karar 6. Hukuk Dairesinin 2014/8155 Esas ve 2014/11885 Karar sayılı ilamı ile " ...Mahkemece feshi ihbar bildiriminin davalı ...’e 26.11.2009 tarihinde tebliğ edildiği gözden kaçırılarak, fesih bildirimi gönderilmediğinden bahisle birleşen davanın davalısı ... hakkındaki davanın reddine karar verilmesi doğru değildir...Kiracının kiralananı sözleşmedeki kullanım amacına uygun hale getirmek amacıyla yaptığı giderlerin vekaletsiz iş görme hükümleri çerçevesinde kiralanandan istenebilmesi mümkündür. Ancak varlığı keşfen saptanan imalatın kiralayan yönünden mal varlığında bir artışa neden olması gerekir. Bu kapsamda harcamalardan hangilerinin değer artışına yol açtığı, taşınmazın onaylı mimari projesine aykırı olarak gerçekleştirilen imalatların bulunup bulunmadığı yeterince araştırılmadan eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi de hatalıdır." gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verildikten sonra verilen 7.11.2017 tarihli son kararında; asıl davada 38.050,00 TL tutarındaki kira bedeli alacağının dava tarihi olan 09/07/2010 tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, 17.007,35 TL faydalı ve zorunlu masraflara ilişkin olarak 1.000,00 TL"sine dava tarihi olan 09/07/2010 tarihinden, 16.007,35 TL"sine ise ıslah tarihi olan 14/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının kar mahrumiyetine ilişkin olarak açtığı
davasının reddine; birleşen davada ise; 38.050,00 TL tutarındaki kira bedeli alacağının dava tarihi olan 09/07/2010 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, 17.007,35 TL faydalı ve zorunlu masraflara ilişkin olarak 1.000,00 TL"sine dava tarihi olan 09/07/2010 tarihinden, 16.007,35 TL"sine ise ıslah tarihi olan 14/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizin uygulanarak davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının kar mahrumiyetine ilişkin olarak açtığı davasının reddine karar verilmiş, hüküm davalı ... A.Ş tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece her ne kadar bozmaya uyma kararı verilmiş ise de bozma gerekleri tam olarak yerine getirilememiştir. Şöyle ki, kural olarak bozma kararına uyan mahkeme, artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep (kazanılmış) hak doğmuştur. Bu kazanılmış hak yeni bir hükümle ortadan kaldırılamaz. Bozulan bir hükmün, bozma sebepleri dışında kalan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olması nedeniyle; kesinleşen kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Zira, kesinleşmiş olan kısımlar, lehine olan taraf yararına bir usulü müktesep hak teşkil eder.
Somut olayda bozma ilamında, taşınmazın onaylı mimari projesine aykırı olarak gerçekleştirilen imalatların bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği belirtilmiştir. Mahkemece hükme esas alınan raporda, dava konusu taşınmazda projeye aykırı olarak otopark alanının da kullanıma dahil edildiği, bu bölümde de imalatların yapıldığı, bu imalatların da daha sonra kullanılabilir faydalı masraf olduğu belirtilip bu imalatlar faydalı ve zorunlu masraf kalemine dahil edilerek hesaplama yapılmıştır. Bu hali ile mahkemece bozmaya uyulmuş olmasına karşın, bozma gereği yerine getirilmemiştir.
O halde mahkemece, dosyanın konusunda uzman yeni bir bilirkişi heyetine tevdi ile taşınmazda davacı tarafından yapıldığı tespit olunan ve davalıların malvarlığında artışa neden olan faydalı ve zorunlu imalatlardan taşınmazın onaylı mimari projesine aykırı olanlar tespit edilmek suretiyle bunlar faydalı ve zorunlu masraf kalemine dahil edilmeksizin hesaplanmak üzere bilirkişiden rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK"nın 428.maddesi gereğince davalı ... A.Ş yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09.10.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.