....

Davacı, murisi eşinin davalı şirketler nezdinde 01.10.1996-30.01.2005 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını iddia ederek kuruma bildirilmeyen eksik hizmet sürelerinin tespitini istemiştir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle; Davanın kısmen kabulü ile, davacının murisinin, .... ait işyerinde 1519 gün,...."ne ait işyerinde 702 gün asgari ücret üzerinden prim ödeme gün sayısı olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1- Husumet konusu, davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Taraflarca ileri sürülmese dahi gerek mahkemece, gerekse Yargıtay’ca tarafların bu yönde bir savunmasının olup olmadığına bakılmaksızın kendiliğinden göz önünde tutulur. Eldeki gibi sigortalı hizmetlerin saptanmasına yönelik davalarda elde edilecek hükmün sigortalılık hakları yönünden uygulayıcısı konumundaki davalı Kurum tarafından yerine getirilebilmesi için Kurumun işverenle birlikte zorunlu dava arkadaşı ve yasal hasım konumunda olduğu doktrin ve Yargıtay tarafından kabul edilmiş bir ilkedir. Hal böyle olunca; öncelikle, davacının murisinin tespiti istenen dönem içerisinde 01.10.1996 tarihli,31.10.1996 varideli işe giriş bildirgesinin dava dışı ....’nden verilmesi nedeniyle ....’ne husumet yöneltmesi için davacıya süre verilmeli, sonra, açılan dava eldeki davayla birleştirilerek, anılan şirketin tüm delilleri toplanmalıdır.
2- 5510 sayılı ...Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” ...haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
./..
-2-

Eldeki davada, davacının murisinin kesintisiz olduğunu iddia ettiği çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi için Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Öncelikle,davacının tespitini istediği dönemde işe giriş bildirgesinin dava dışı şirketten verdildiği de dikkate alınarak, davacının murisinin sadece bir şirket bünyesinde veya aynı iş kolunda toplu faaliyet gösteren şirketler grubu bünyesinde çalışıp çalışmadığı hususu çözümlenmeli, sonrasında ise hangi şirkette ne kadar süreyle çalıştığı ayrıntılı ve net biçimde belirlenmelidir. Bunun tespiti için de anılan ve kendilerine husumet yöneltilen tüm şirketlerin faaliyet tarihleri ve işyeri kayıtları getirtilmeli,kurumdaki işyeri dosyaları ve ticaret sicil kayıtları getirtilerek, işyeri devri olup olmadığı, işyerleri ve ortakları arasında organik bağın olup olmadığı araştırılarak, dava konusu dönemde birden fazla işçinin çalıştırıldığı anlaşılan ve davacı murisinin çalıştığını iddia ettiği adresteki işyerinde çalıştığı tespit edilecek yeterli sayıda tanığın dinlenmesinden sonra, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler emniyet araştırması ve kurumdan sorulmak suretiyle saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; davacı murisinin çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı kurumdan; puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işveren veya işverenlerden ayrı ayrı getirtilmeli, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı şekilde vergi denetmenelerince yoklama tutanaklarının olup olmadığı sorulmalı ve buna dair belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, çelişkiler vaki olursa usulünce giderilmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre bir karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul dilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,14.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.

....