Haczedilemeyecek Mallar - Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2008/7004 Esas 2008/9612 Karar Sayılı İlamı

12. Hukuk Dairesi 2008/7004 E., 2008/9612 K.

12. Hukuk Dairesi 2008/7004 E., 2008/9612 K.

• HACZEDİLEMEYECEK MALLAR

• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 82 ]
• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 366 ]
• 1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 428 ]

"İçtihat Metni"

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :

İİK.nun 82 maddesinin 2 bendi borçlunun zatı ve mesleği için lüzumlu elbise ve eşyalarının haczedilemeyeceğini öngörmüştür. Bu meslek için gerekli olan eşyalar daha ziyade el becerisine dayalı aletlerle ilgili olup sermaye değeri yüksek olan alet ve edavatı kapsamamaktadır.

İİK. nun 82/4. maddesi gereğince ise borçlunun (sanat ve mesleği için lüzumlu olan alet, edevat ve kitapları) haczedilemez.

Ancak, bunun için borçlunun haciz sırasında bir meslek veya sanatla uğraşıyor olması ve kendisi ile ailesinin geçimini anılan meslek ve sanatla sağlaması gerekir.

Yukarıda yer verilen madde gereğince haczedilemeyecek malların kapsamını tayin edebilmek için sanat sözcüğü ile eş anlamda kullanılmış olan meslek kavramını teşebbüsten ayıracak kıstasların açıklanması gerekir. Çünkü, borçlu bir meslek sahibi sayıldığı takdirde, bu mesleği ile ilgili alet, edevat ve kitapları haczedilemeyecek, aksine bir teşebbüs sahibi sayıldığı zaman, bu teşebbüsün malları sermaye ağırlıklı olup haczedilebilecektir. Şikayet konusu incelenirken borçlunun yaptığı işte sermaye ile emeğin karşılıklı oranları tespite çalışılır ve emeğin değerinin, sermayenin değerinden daha fazla olduğu görülürse "bir mesleğin" varlığına, aksi takdirde "bir teşebbüsün söz konusu olduğuna" hükmedilir. (Hukuk Genel Kurulu"nun 02.12.1972 tarih 1972/572-974 sayılı kararı). Uygulamada, bu şekilde incelemeye ekonomik kıstasın üstün tutulması adı verilmektedir. Somut olayda borçlunun pazarcılık işi ile uğraştığı ve borçluya ait 17.000.00 YTL değerindeki 34 F... plakalı panelvan tipi aracın haczedildiği anlaşılmaktadır. Öncelikle pazarcılık işinde sermayenin değeri emeğin değerinden fazla olmakla meslek değil, teşebbüs olarak kabulü gerekir. Teşebbüsün malları da haczedilebilir.

Bu durumda borçlunun yaptığı pazarcılık işinin meslek olmayıp teşebbüs olması karşısında İİK. nun 82. maddesinin 2. ve 4. fıkralarının olayda uygulama yeri yoktur. O halde Mahkemece şikayetin reddi yerine kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.

Kabule göre de; pazarcılık işi bir meslek olarak kabul edilse bile, borçlunun pazarcılık yapması için mutlak suretle 17.000.00 YTL değerindeki 34 F... plakalı panelvan tipi aracın maliki olması zorunlu değildir. Bir başka anlatımla pazarcılık yapılabilmesi için bu nitelikteki mahcuzun (sermaye ağırlıklı olduğu nazara alınarak) borçluya aidiyeti zorunlu olmayıp borçlu bu araca sahip olmaksızın da, pazarcılık yapabileceğinden Mahkemece sanat ve mesleği için lüzümlu olan alet ve edavat niteliği bulunmayan sermaye ağırlığı üstün olan araca yönelik şikayetin kabulüne karar verilmesi doğru değildir.

SONUÇ : Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK"nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 06.05.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.