BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2022/2431 Esas 2022/1869 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/2431
KARAR NO: 2022/1869
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: BAKIRKÖY 6. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 02/09/2020
NUMARASI: 2020/570 Esas 2020/428 Karar
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 29/12/2022
Hukuki yarar yokluğundan davanın reddine ilişkin kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA: Davacı vekili; Müvekkilinin ... tarafından düzenlenen-1 adet 01.01.2021 tarihli, 20.000- TL değerinde senet, 1 adet 01.02.2021 tarihli, 20.000 -TL değerinde senet, 1 adet 30.11.2020 tarihli, 21.000 TL değerinde senet, 1 adet 30.10.2020 tarihli, 20.000 TL değerinde senet, 1 adet 01.06.2021 tarihli, 24.000- TL değerinde senet, 1 adet 01.05.2021 tarihli,20.000 TL değerinde senet, 1 adet 01.04.2021 tarihli, 20.000- TL değerinde senet, Muhatap Banka ... Bankasına ait ... seri nolu T.C:... ... tarafından düzenlenen 30.07.2021 tarihli, 35.000- TL (otuz beş bin türk lirası) bedelli çek ve 1 adet ... Bankasına ait ... seri numaralı ...'in düzenlediği 31.06.2020 tarihli 15.000-TL (on beş bin Türk Lirası ) bedelli çek, 1 adet ...'a ait ... seri numaralı 31.05.2020 tarihli ...'in düzenlediği 10.000- TL ( onbin Türk Lirası) bedelli çek, 1 adet ...'a ait ... seri numaralı 31.06.2020 tarihli ...'in düzenlediği 10.000- TL ( onbin Türk Lirası) bedelli çeklerin ve bonoların çalınmak suretiyle zayii olduğunu, çekin kötü niyetli 3. şahısların eline geçebileceğini belirterek çek hakkında ödeme yasağı kararı verilmesine ve senet ve çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. İlk derece mahkemesince; 2020/564 esas sayılı dosyada açılan davada dava konusu ... seri numaralı, 31/06/2020 tarihli 15.000- TL bedelli çek, ... seri numaralı, 31/05/2020 tarihli, 10.000- TL bedelli çek ve ... seri numaralı, 31/06/2020 tarihli, 10.000- TL bedelli çekler ile ilgili (üç adet) dava tefrik eddilerek işbu dava 2020/428 esasına kaydedilerek istinafa konu karar verilmiştir.
İLK DERECE MAHKEME KARARI: Mahkemece; dava konusu üç adet çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı, TTK'nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı , davacı kendi çeki hakkında zayi nedeniyle iptal davası açamayacağından HMK'nun 114/1-d ve HMK nun 115/2. maddeleri gereğince keşideci olduğu üç adet çek hakkında dava açmakta hukuki yararının bulunmaması sebebi ile reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili;çeklerin çalındığı, ödemeden men yasağı konulması için çek bedellerinin %15'ini teminat olarak yatırdıklarını, çalınan çekler ödeme için ibraz edildiğinde ticari itibarına zarar gelmemesi için müvekkil tarafından ödenmek zorunda kaldığını, mahkemece anılan gerekçe ile davanın reddine karar verilmesinin ağır derecede maddi ve manevi mağduriyet oluşturduğundan anılan kararın istinafen kaldırılmasını talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, davacı tarafından keşide edilen üç adet çekin kaybolduğu iddiasına dayalı çek iptali davasıdır. 818/s.maddenin atfı ile uygulanması gereken TTK'nun 757/1 maddesinde "İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir." düzenlemesine yer verilmiş olup çek zayii davası açılmasında, hamilin haklarının esas alınmış, iptal davası hamilin senetten kaynaklanan haklarını korumasına ve haklarını temine yönelik bir davadır. Öncelikle dava hasımsız olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Senedi kaybeden hamilin mahkemeden alacağı iptal kararı, senedi elinde bulunduran kişi meşru hamil ise sorumluluktan kurtarmaz. Ayrıca iptal kararı verilmemiş olması da, davacıyı ileride gerçekleşmesi muhtemel haksız takipte menfi tespit davası açmasına engel olmaz. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, senedi ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652.m) Açıklanan nedenlerle; somut olayda davacının üç adet çekin keşidecisi olduğu, çeklerin ibraz eden hamillere ödendiği davacı vekili tarafından istinaf dilekçesinde belirtilmiştir. Buna göre çekleri elinde bulunduranın da davacı tarafından öğrenildiği anlaşılmaktadır. Zayii nedeniyle çek iptali davasını, ancak kıymetli evrak niteliğinde bulunan çek hamilinin açabileceği gözetildiğinde davanın gerek aktif husumet ehliyeti gerekse hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine ilişkin karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle; davacı vekilinin istinaf sebebleri yerinde olmadığından istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nun 353(1)b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE, Peşin harcın karar harcına mahsubuna başkaca harç alınmasına yer olmadığına, Davacı tarafından yapılan giderlerin üzerinde bırakılmasına, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi.29/12/2022