Danıştay 6. Daire 2018/6768 Esas 2022/318 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/6768
Karar No : 2022/318


KATILMA KARARI

Davacılar …, …, … vekilleri Av. … tarafından, Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel, … ada, … parsel ile … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin ve söz konusu planların iptal edilerek yeni imar planları yapılması istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığına karşı açılan davada; dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istemiyle yapılan başvuru üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin E:2018/6768 sayısına kaydedilen dosyaya … (…) Sendikası vekili Av. … tarafından verilen ve davacılar yanında davaya katılma istemini içeren başvuru incelendi:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinde, üçüncü kişilerin davaya katılması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüş olup; Hukuk Muhakemeleri Kanununun 66. maddesinde de, "Üçüncü kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, takibat sona erinceye kadar, feri' i müdahil olarak davada yer alabilir." hükmü yer almıştır.
Davaya katılma isteminde bulunan … (…) Sendikasının, uyuşmazlık konusu taşınmazların geldisi olan eski … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazların hissedarı olduğu görüldüğünden, davanın sonucuyla yakından ilgili olması nedeniyle, 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uyarınca davacılar yanında davaya katılma isteminin kabulüne, 13/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.


T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/6768
Karar No : 2022/318

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR): 1- … 2- … 3- …
VEKİLLERİ : Av. …

DAVACILAR YANINDA MÜDAHİL: … (…) Sendikası/…
VEKİLİ : Av. …


İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara İli, Çankaya İlçesi, … Mahallesi, (eski … ada, …ve … parsel) yeni …ada, … parsel, … ada, … parsel ile … ada, … ve … parsel sayılı taşınmazlara ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin ve davacı tarafından söz konusu imar planlarının iptal edilerek, taşınmazlar üzerindeki konut, kuyular, tesisler ve ağaçları koruyacak şekilde yeni imar planları yapılması istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde 2 defa yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporları ve ek bilirkişi raporu ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde spor ve ticari rekreasyon alanı şeklinde karma bir kentsel kullanım kararı bulunmadığı gibi tek başına ticari rekreasyon alanı lejantı ve tanımı da bulunmadığı, ayrıca kentsel çalışma alanı işlevli … ada, … parsel sayılı taşınmazın hizmet aldığı yolun genişliğinin 6 metre olduğu, taşınmazın 7 metreden daha dar bir yoldan mahreç almasının Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğine uygun olmadığı anlaşıldığından dava konusu imar planı değişikliklerinde ve davacı tarafından plan değişikliği yapılması istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararlarının gereklerine uygun olarak kentsel çalışma alanı işlevli taşınmazların emsal değerinin E:1.60'a yükseltildiği, uyuşmazlık konusu taşınmazları kapsayan alanda Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararıyla yapılan parselasyonun; düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisinden sonra kalan imar haklarına karşılık davacılara faydalı alandan tahsis yapılması gerekirken, park ve spor alanına parsel numarası verilmek suretiyle bu alandan tahsis yapılmasının imar mevzuatına ve dağıtım ilkelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptali yolundaki mahkeme kararının uygulanması amacıyla … ada, … parsel sayılı taşınmazın park ve spor alanı olan işlevinin 12.06.2013 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 13.12.2013 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleriyle ticaret alanına çevrildiği, ancak bu defa da kaldırılan sosyal donatı alanına karşılık eşdeğer alan ayrılmadığı gerekçesiyle iptal kararı verildiği, söz konusu yargı kararlarının gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla dava konusu imar planı değişiklikleriyle taşınmaza spor ve ticari rekreasyon alanı işlevi getirildiği, taşınmazların bir kısmında öngörülen 35 metre genişliğindeki yolun öneminin dosyada düzenlenen bilirkişi raporlarıyla da ortaya konulduğu, davacıların taşınmazının Anadolu Bulvarının devamı niteliğinde olan bağlantı yolunu kapatması nedeniyle acilen çözüm üretilmesi gerektiği, kentin orta yerinde kalan ve önemli bir ulaşım aksını kapatan davacılara ait ruhsatsız konutun, kuyunun ve ağaçların planlama yaklaşımı ile korunmasının mümkün olmadığı, uyuşmazlık konusu taşınmazların çevresinin tamamıyla yapılaşmış olması nedeniyle, davacının parçacıl şekilde plan değişikliği yapıldığına yönelik iddiasının yersiz olduğu, dava konusu imar planı değişikliklerinin üst 1/25.000 ölçekli nazım imar planı kararlarıyla uyumlu olduğu, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemine konu edilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının, dava konusu imar planı değişiklikleriyle … sayılı imar adasının kuzey bölümünde yer alan alana (parselasyon sonucunda oluşturulan … ada, … parsel sayılı taşınmaza) getirilen "E:0.20, hmaks:2 kat yapılaşma koşullarında spor ve ticari rekreasyon alanı" işlevine ilişkin kısmının onanması, taşınmazların kısmen ayrıldığı "20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanı" işlevi, … ada, … parsel ve … ada, … parsel sayılı taşınmazlara getirilen "E:1.60, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı" işlevi ile eski … ada, … parsel sayılı taşınmaza getirilen "park alanı" işlevine ilişkin kısım yönünden bozulması, davacı tarafından imar planı değişikliği yapılması istemiyle davalı belediyeye yapılan başvurunun, belediyenin karar almaya yetkili organı olan belediye meclisine sevk edilmeyerek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün işlemi ile reddedilmesinin yetki yönünden hukuka aykırı olması nedeniyle iptale ilişkin kararın bu kısmının sonucu itibariyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE TESPİTLER
MADDİ OLAY:
Davacılar ile davacılar yanında müdahilin hissedarı olduğu toplam 25.400 m2 büyüklüğündeki eski … ada, … ve … sayılı kadastro parsellerine önceki 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile "kısmen E:1.60, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı", "kısmen park ve spor alanı", "kısmen 35 metre ve 20 metre genişliğinde yol alanı" kullanımları getirilmiştir.
Bu doğrultuda Çankaya Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazlar "kısmen E:1.50, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı", "kısmen park ve spor alanı", "kısmen 35 metre ve 20 metre genişliğinde yol alanı" kullanımlarına ayrılmış, anılan uygulama imar planına ait plan notlarında ise, kentsel çalışma alanlarında 2.500 m2'den büyük parseller için belirlenen E:1.60 emsal değerinin davacılara ait … ve …sayılı kadastro parsellerinden oluşan kentsel çalışma alanlarında E:1.50 olduğu, düzenleme ortaklık payı üzerinde çıkacak kesinti miktarının bedelsiz terk edilmesi halinde E:1.60 emsal değerinin uygulanacağı şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.
Söz konusu imar planları doğrultusunda uyuşmazlık konusu taşınmazları kapsayan alanda parselasyon yapılması Çankaya Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile uygun görülerek, Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanmış, anılan parselasyon sonucunda, uyuşmazlık konusu … ve … sayılı kadastro parsellerinin bastığı yerde oluşturulan E:1.50, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı işlevli 8.305 m2 büyüklüğündeki …ada, … sayılı parsel ile 4.433 m2 büyüklüğündeki … ada, … sayılı parsel davacılara tahsis edilmiş, ayrıca park ve spor alanı işlevli 2.502 m2 büyüklüğündeki alana parsel numarası verilerek (… ada, … sayılı parsel) bu taşınmazda davacılar hissedar edilmiştir.
Bunun üzerine davacılar tarafından anılan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile parselasyona karşı açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile kentsel çalışma alanları için belirlenen 1.60 emsal değerinde hukuka aykırılık bulunmadığı, buna karşılık nazım imar planında belirlenen 1.60 emsal değerinin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında davacıların taşınmazları için 1.50 olarak belirlenmesinin ve bedelsiz terke bağlı olarak 1.60'a yükseltileceğinin düzenlenmesinin üst ölçekli planın genel kurgusunu bozduğu ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu, parselasyon yönünden ise, taşınmazlardan %40 oranında düzenleme ortaklık payı kesintisi yapıldıktan sonra kalan hisselerin tamamının imar haklarından yararlandırılması gerekli iken, park ve spor alanı kullanımlı yere parsel numarası verilerek davacının hisselendirilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğine ilişkin kısım yönünden davanın reddine, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile parselasyon işleminin iptaline karar verilmiş, bu karar Danıştay Altıncı Dairesinin 25/06/2014 tarih ve E:2010/7179, K:2014/5058 sayılı kararı ile, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu tespit edildiğinden, anılan plan değişikliğine göre yapılan parselasyonun dayanağının kalmadığı, dava konusu işlemin bu yönüyle de hukuka aykırı olduğu gerekçesi eklenerek onanmış ve kararın düzeltilmesi istemi de Danıştay Altıncı Dairesinin 11/04/2018 tarih ve E:2015/1257, K:2018/3274 sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Anılan iptal kararı üzerine uyuşmazlık konusu taşınmazlara ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği, aynı belediye meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği onaylanmış, söz konusu imar planı değişiklikleriyle, … ada, … parsel ve … ada, … parsel sayılı taşınmazlara yine "E:1.50, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı" kullanımı getirilmiş, önceki imar planlarında "park ve spor alanı" kullanımına ayrılmış olan uyuşmazlığa konu … ada, …parsel sayılı taşınmaz ile bu taşınmazın devamındaki alanın işlevi "park alanına" çevrilmiş, … sayılı imar adasının kuzey bölümünde yer alan ve önceki imar planları ile "park ve spor alanı" kullanımına ayrılmış olan alanın 2.502 m2'lik kısmının işlevi "E:0.20, hmaks:2 kat yapılaşma koşullarında ticaret alanına" çevrilmiş, taşınmazların bir kısmında önceki imar planlarında da öngörülen 20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanları aynen korunmuştur.
Bu doğrultuda uyuşmazlık konusu taşınmazları kapsayan alanda Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve …sayılı kararı ile yapılan parselasyon sonucunda, düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmaksızın davacıların kentsel çalışma alanı işlevli 8.305 m2 büyüklüğündeki … ada, … parsel sayılı taşınmaz ile 4.433 m2 büyüklüğündeki … ada, … parsel sayılı taşınmazdan gelen hisselerinin tamamı aynı yerde, aynı büyüklükte oluşturulan, aynı ada ve parsel numarası verilen taşınmazlara tahsis edilmiş, ayrıca park alanı kullanımında kalan eski .. ada, … parsel sayılı taşınmazdaki davacılara ve davacılar yanında müdahile ait toplam 2.502 m2 büyüklüğündeki hisselerin tamamı … sayılı imar adasının kuzey bölümünde aynı büyüklükte oluşturulan ticaret alanı işlevli … parsel sayılı taşınmaza aktarılmıştır.
Anılan nazım ve uygulama imar planı değişiklikleri ile parselasyona karşı davacılar tarafından ayrı ayrı açılan davalarda, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile 12.06.2013 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliğinin iptaline, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:…44 sayılı kararı ile 13.12.2013 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile 27.02.2014 onay tarihli parselasyonun iptaline karar verilmesi üzerine, uyuşmazlık konusu taşınmazlara ilişkin yeni 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanmış, bu imar planı değişiklikleri ile, … ada, … parsel ve … ada, … parsel sayılı taşınmazın kentsel çalışma alanı olan işlevi aynen korunmuş, iptaline karar verilen imar planlarında E:1.50 öngörülen emsal değeri E:1.60'a yükseltilmiş, … sayılı imar adasının kuzey bölümünde yer alan 2.502 m2 büyüklüğündeki alanın (parselasyon sonucunda oluşturulan … ada, … parsel sayılı taşınmazın) "E:0.20, hmaks:2 kat ticaret alanı" olan işlevi, yapılaşma koşulları korunarak "spor ve ticari rekreasyon alanına" çevrilmiş, taşınmazların bir kısmında önceki imar planlarında da öngörülen 20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanı işlevi ile 25686 ada, 9 parsel sayılı taşınmazda öngörülen park alanı işlevi aynen korunmuştur.
Bunun üzerine davacı tarafından 24.04.2015 tarihinde davalı belediyenin kayıtlarına giren dilekçe ile; 09.09.2014 onay tarihli imar planı değişikliklerinin iptal edilerek, davacıların taşınmazları üzerinde bulunan konut, tesisler, kuyular ve ağaçları dikkate alacak şekilde yeni imar planları yapılması talep edilmiş, bu başvuru Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Uygulama İmar Planlama Şube Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile reddedilmiştir.
Söz konusu 09.09.2014 onay tarihli nazım ve uygulama imar planı değişikliklerinin ve taşınmazlara ilişkin yeni imar planları yapılması istemiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan önümüzdeki bu davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi üzerine, bu defa Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla yeni 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin onaylandığı, anılan imar planı değişiklikleriyle, uyuşmazlık konusu … ve … parsel sayılı taşınmazların E:1.60, hmaks:serbest yapılaşma koşullarında kentsel çalışma alanı işlevinin korunduğu, 2014 yılı onaylı imar planları ile spor ve ticari rekreasyon alanına çevrilmiş olan … parsel sayılı taşınmazın işlevinin spor tesis alanına çevrildiği, … parsel sayılı taşınmazın cephe aldığı yolun genişliğinin 6 metreden 8 metreye yükseltildiği ve anılan taşınmazın büyüklüğünün korunması için parsel sınırının güneydeki park alanına doğru kaydırıldığı, ayrıca … parsel sayılı taşınmazın doğu bitişiğindeki park alanına doğru 3 metre genişletilerek, buradaki park alanının otopark alanına çevrildiği, söz konusu imar planı değişiklikleri ile bu doğrultuda uyuşmazlık konusu taşınmazları kapsayan alanda Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile yapılan parselasyona karşı açılan davanın reddi yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karara karşı yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bakılmakta olan dava, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile taşınmazlara ilişkin yeni imar planları yapılması istemiyle davacılar tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "İmar planı değişiklikleri" başlıklı 26. maddesinin 2. fıkrasında, imar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesinin esas olduğu, yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamayacağı kuralına yer verilmiş, aynı maddenin 3. fıkrasında; imar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılamaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için:
a) İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır.
b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüzölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur.
c) Düzenleme ortaklık payından elde edilen alanların yüzölçümleri toplamının altına düşülmemek kaydıyla, plan değişikliği ile kaldırılan yol alanlarının miktarları, düzenleme ortaklık payından oluşturulan park, çocuk bahçesi, meydan gibi açık ve yeşil alanlarda kullanılabilir. Ancak yol hariç düzenleme ortaklık payına tabi bir kullanımın kamu ortaklık payına tabi bir kullanıma dönüştürülmek istenilmesi halinde, düzenleme ortaklık payına tabi alanın hizmet edeceği etki alanında eşdeğer bir alan ayrılır, kuralına yer verilmiştir.
Yine aynı Yönetmeliğin 26. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinde, imar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamayacağı, yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde bu standartlara uyulacağı, ancak parsellerin 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamayacağı düzenleme altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu … ada, … parsel sayılı taşınmaza getirilen spor ve ticari rekreasyon alanı işlevi ile davacı tarafından imar planı değişikliği yapılması istemiyle davalı belediyeye yapılan başvurunun reddine ilişkin işlem yönünden yapılan değerlendirmede;
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Bölge İdare Mahkemesince verilen temyize konu kararın bu kısmı hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık konusu … ada, … parsel ile .. ada, … parsel sayılı taşınmazlara getirilen kentsel çalışma alanı işlevi yönünden yapılan değerlendirmede;
Dosyanın incelenmesinden, 1981 yılı onaylı 1/5000 ölçekli mevzi imar planında konut alanı kullanımında kalan, 1984 yılı onaylı mevzi imar planı değişikliği ile işlevi otel ve kongre merkezine çevrilen kök … ve …sayılı kadastro parsellerinin ilk defa 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile kısmen kentsel çalışma alanı işlevine ayrıldığı ve plan notları ile 2.500 m2'den büyük parseller için E:1.60 yapılaşma koşulu getirildiği, buna karşılık 08.09.1995 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planında kentsel çalışma alanları için bölge genelinde öngörülen 1.60 emsal değerinin uyuşmazlık konusu taşınmazlar için geçerli olmasının düzenleme ortaklık payı üzerinde çıkacak kesinti miktarının bedelsiz terk edilmesi koşuluna bağlandığı ve taşınmazların kentsel çalışma alanı işlevine ayrılan kısmında emsal değerinin 1.50 olarak belirlendiği, anılan imar planlarına karşı açılan davada, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile kentsel çalışma alanları için belirlenen 1.60 emsal değerinde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle bu kısım yönünden davanın reddi, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında davacının taşınmazları için emsal değerinin 1.50 olarak belirlenmesinin ve bedelsiz terke bağlı olarak 1.60'a yükseltileceğinin düzenlenmesinin üst ölçekli planın genel kurgusunu bozduğu ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle uygulama imar planının iptali yolundaki yukarıdaki bölümde detaylarına yer verilen İdare Mahkemesi kararının kanun yolu incelemesinden geçerek kesinleştiği, anılan mahkeme kararı sonucunda taşınmazların plansız hale gelmediği, aksine 1/5000 ölçekli nazım imar planının halen yürürlükte olduğu ve yargı kararının gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla nazım imar planına uygun uygulama imar planı değişikliği yapılması gerekirken, bu defa Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile uyuşmazlık konusu … ve … parsel sayılı taşınmazların kentsel çalışma işlevi korunarak emsal değerinin 1.50 olarak belirlendiği, söz konusu plan değişikliğine karşı davacılar tarafından açılan ve yukarıdaki bölümde detaylarına yer verilen davada ise, bölgede yürürlükte olan 1995 yılı onaylı nazım imar planında tüm kentsel çalışma alanları için öngörülen 1.60 emsal değerinin parsel ölçeğinde 1.50'ye düşürülmesinin planın iç tutarlılığını ve uygulanabilirliğini zedelediği, bilimsel ve teknik gerekçeye dayanmaksızın düşürülen emsal değerinin taşınmazlarda öngörülen faaliyet açısından yeterli olup olmadığının açıklanmadığı şeklinde gerekçelere yer verilerek dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan yargı kararının uygulanması amacıyla Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile uyuşmazlık konusu … ve … parsel sayılı taşınmazların kentsel çalışma alanı işlevi korunarak, emsal değerinin 1.60 olarak belirlendiği görülmektedir.
Davacının iddiaları doğrultusunda yapılan değerlendirmede, dava konusu imar planı değişikliklerine yönelik ihtilafın; …ve … parsel sayılı taşınmazlara getirilen kentsel çalışma alanı işlevinden değil, söz konusu işlev için öngörülen yapılaşma koşullarından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Bu doğrultuda, … ve … parsel sayılı taşınmazlara dava konusu plan değişiklikleri ile "E:1.60, hmaks:serbest" yapılaşma koşulları getirilmek suretiyle, 09.02.1995 onay tarihli ilk nazım imar planında kentsel çalışma alanları için bölge bütününde öngörülen koşullara dönüldüğü görülmektedir.
Davacılar tarafından her ne kadar uyuşmazlık konusu taşınmazların bitişindeki taşınmazlara E:3.50 emsal değeri verildiği, bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğu şeklinde iddialar ileri sürülmekte ise de, dosya içerisinde yer alan belgelerden, dava konusu planlama sahasının çevresinde kentsel çalışma alanı işlevine yer verilmediği, ağırlıklı olarak "E:1.40, 4 kat yapılaşma koşullarında konut alanlarının" bulunduğu anlaşılmaktadır. Yanı sıra davacının talebinin alandaki yapı ve kullanıcı yoğunluğunu artırıcı ve donatı miktarını azaltıcı etki yaratacak nitelikte olması karşısında, söz konusu iddialara itibar edilmesine olanak bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 09.02.1995 onay tarihli nazım imar planından bu yana … ve … parsel sayılı taşınmazlar için öngörülen ve ihtilaf konusu edilmeyen "kentsel çalışma alanı" işlevi için dava konusu imar planı değişiklikleri ile getirilen "E:1.60, hmaks:serbest" yapılaşma koşulunun planın ana kurgusuna ve bütünlüğüne, bölge genelinde kentsel çalışma alanları için öngörülen yapılaşma koşullarına ve yargı kararlarının gereklerine uygun olduğu anlaşıldığından, söz konusu işlev yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, dava konusu imar planı değişikliklerinin iptali yolunda verilen kararın bu kısmında isabet bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık konusu eski … ada, … parsel sayılı taşınmaza getirilen park alanı işlevi yönünden yapılan değerlendirmede;
Mahallinde 25.11.2015 tarihinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen ilk bilirkişi raporunda; uyuşmazlık konusu park alanının … sayılı imar adasındaki kentsel çalışma alanı ile 35 metre genişliğindeki yol alanı arasında kalan ve kentsel çalışma alanını yoldan ayıran yeşil bir bant şeklinde tasarlandığı, ancak aynı yeşil bandın 35 metre genişliğindeki yolun karşı cephesinde yer alan … sayılı imar adasındaki aynı kullanım için öngörülmediği, dolayısıyla yol boyu tampon/kuşak niteliğindeki park kararının sadece alan özelinde getirilmiş noktasal bir karar olduğu ve teknik gerekçesinin belirsiz olduğu, ayrıca öngörülen park alanının ince-dar formu ve çalışma alanı ile yol arasına sıkışmış sınırlı konumu nedeniyle işlevsel bir karar olmadığı, öte yandan söz konusu park işlevi nedeniyle … ada, … sayılı parselin güneyindeki ana yoldan servis alma imkanının bulunmadığı, sadece kuzeyindeki 7 metre genişliğindeki yoldan servis alabildiği, ancak bu yolun yaya yolu niteliğinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kentsel çalışma alanına hizmet verebilecek kapasiteye sahip olmadığı, dolayısıyla … ada, … sayılı parselin güneyinde park alanı öngörülecekse ulaşım sorununun çözümüne ilişkin plan kararı üretilmesi gerekirken, dava konusu planlarda bu yönde bir çözüm getirilmediği, bu haliyle park alanı işlevinin konum, işlevsellik, uygulanabilirlik ve 8 sayılı parselde oluşturduğu cephe-servis verme sorunu nedeniyle şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine ve bölge ihtiyaçlarına uygun olmadığı, şeklinde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Yeni bilirkişi heyeti aracılığıyla mahallinde 01.12.2016 tarihinde yeniden yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen ikinci bilirkişi raporunda ise; 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 08.09.1995 tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planları ile getirilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan parselasyon sonucunda düzenleme ortaklık payı (DOP) fazlası alan olarak davacılara tahsis edildiği belirtilen park ve spor alanının, söz konusu parselasyona ait tescile esas dağıtım cetveline göre DOP fazlası alan olarak değil, kamu ortaklık payı hisselendirmesi ile oluşturulduğunun anlaşıldığı, bu nedenle önceki imar planlarında taşınmazın park ve spor alanı olan işlevi dava konusu imar planı değişiklikleri ile park alanına çevrilirken, taşınmazdan 2.502 m2 büyüklüğündeki spor alanının kaldırıldığı, anılan sosyal donatı alanının zorunlu neden bulunmadan ve aynı hizmet etki alanı içinde eşdeğer alan ayrılmadan kaldırılmasının Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26. maddesi hükmüne aykırı olduğu, şeklinde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Buna karşılık İdare Mahkemesi kararında uyuşmazlık konusu eski … parsel sayılı taşınmaza getirilen park alanı işlevi yönünden herhangi bir gerekçeye yer verilmeksizin dava konusu imar planı değişikliklerinin iptaline karar verildiği görülmektedir.
Dosyada düzenlenen ikinci bilirkişi raporunun 17. ve 24. sayfalarında yer alan 10 numaralı resimde, uyuşmazlık konusu taşınmazların çevresinde yürürlükte olan imar planına ait plan paftası ile dava konusu imar planı değişikliklerine ait plan paftasının çakıştırılmış görseline yer verilmiş olup buna göre uyuşmazlık konusu eski … parsel sayılı taşınmaz ile bu taşınmazın devamında yer alan 35 metre genişliğindeki yol alanı ile 20 metre genişliğindeki yol alanına cepheli olan alanların tamamının önceki imar planlarında kuşak halinde park ve spor alanına ayrıldığı, aynı yeşil kuşağın 35 metre genişliğindeki yolun karşı cephesinde kalan 27863 sayılı imar adası haricindeki imar adalarında da öngörüldüğü, uyuşmazlık konusu eski … parsel sayılı taşınmaz ile bu taşınmazın devamında 20 metre genişliğindeki yola cepheli olan alanın "park ve spor alanı" olan işlevinin dava konusu plan değişiklikleri ile "park alanına" çevrildiği, eski … parsel sayılı taşınmazın sınırından itibaren 35 metre genişliğindeki yol alanına cepheli olan kısımda kuşak halinde öngörülen park ve spor alanı işlevinin ise devam ettiği görülmektedir. Buna karşılık dosyaya sunulan bilgi ve belgeler arasında dava konusu planlama alanının yakın çevresinde yürürlükte olan imar planlarına ait plan paftalarına rastlanılmadığından, 35 metre genişliğindeki taşıt yolu boyunca kuşak halinde yeşil bant kurgulanıp kurgulanmadığının kesin şekilde tespitine bu aşamada imkan bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davalı idareden, dava konusu planlama alanının yakın çevresine ilişkin imar planı paftaları ile konuya ilişkin her türlü bilgi ve belge getirtilerek; uyuşmazlık konusu taşınmazda öngörülen park alanı işlevinin, kentsel çalışma alanı ile 35 metre genişliğindeki yol alanı arasında tampon bölge oluşturmak, bu suretle hem taşıt yoluna giriş çıkışı kontrol ederek trafik güvenliğini sağlamak hem de taşıt yolunun kentsel çalışma alanı üzerinde oluşturacağı muhtemel olumsuz etkileri bertaraf etmek amacıyla getirilen ve 35 metre genişliğindeki taşıt yolu boyunca devamlılığı olan yeşil bant şeklinde mi kurgulandığı, yoksa uyuşmazlık konusu alan özelinde getirilmiş noktasal bir karar mı olduğu, öngörülen park alanının, büyüklüğü, formu ve konumu itibariyle kullanım amacına ve bölgenin ihtiyaçlarına uygun olup olmadığı, kentsel servis alanı işlevli 25686 ada, 8 parsel sayılı taşınmazda cephe-servis verme sorunu oluşturup oluşturmadığı hususlarının gerekli görülürse bilirkişilerden ek rapor alınmak veya yeni bilirkişi heyeti aracılığıyla mahallinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle ortaya konulması, elde edilecek sonuca göre söz konusu işlev yönünden yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu taşınmazlara getirilen 20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanı işlevi yönünden yapılan değerlendirmede;
İkinci bilirkişi raporunda; planlama sahasından geçen 35 metre genişliğindeki yolun, Konya Yolu ile Dikmen Caddesini birbirine bağladığı, ayrıca güçlü bir arter olan 50 metre genişliğindeki Malazgirt Bulvarı aracılığıyla Dumlupınar Bulvarının trafiğini bypass ederek, trafiği Dikmen Caddesine bağlayan toplayıcı ve dağıtıcı nitelikte önemli bir erişim işlevi bulunduğu, ayrıca söz konusu yolun üst 1/25.000 ölçekli nazım imar planında da öngörüldüğü, davacının taşınmazı üzerindeki ruhsatsız konut yapısı ile havuzun korunması için söz konusu yolun güzergahının değiştirilmesinin kamu yararına uygun olmayacağı, şeklinde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Dava dosyası ile Dairemizin E:2018/9464 sayılı dosyasının birlikte değerlendirilmesinden; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile davacılara ait taşınmazlar üzerinde aynı güzergah ve genişlikte yol alanı işlevlerinin öngörüldüğü, bu plan değişikliğine karşı … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan davada mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda; üst 1/25.000 ölçekli nazım imar planında uyuşmazlık konusu taşınmazlar üzerinde 20 metre ve 35 metre genişliğinde imar yolları tanımlandığı, yanı sıra aynı yolların bölgede yürürlükte olan 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında da öngörüldüğü, hem 1/25.000 ölçekli nazım hem de 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının gereği olan yolların imar mevzuatına ve planlama hiyerarşisine uygun olduğu, şeklinde tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir.
Bu itibarla, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile taşınmazların bir kısmında öngörülen 20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanı işlevinin, rastlantısal bir karar olmayıp bütüncül ulaşım kurgusunun bir parçası olduğu, söz konusu yolların ilk defa dava konusu imar planları ile getirilmediği, hem bölgede yürürlükte olan 09.02.1995 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında hem de üst 1/25.000 ölçekli nazım imar planında taşınmazlar üzerinde aynı güzergah ve genişlikte yol alanlarının öngörüldüğü, kaldı ki bölgede yoğun olan araç yükü nedeniyle ulaşım sorunlu hale geldiğinden, taşınmazların konumu itibariyle ihtiyacı karşılamaya yönelik olan ve trafik güvenliğini bozucu etki yaratmayan yol alanlarının korunmasının kamu yararının gereği olduğu, anılan nedenlerle dava konusu imar planı değişikliklerinin 20 metre ve 35 metre genişliğindeki yol alanlarına ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davacı tarafından imar planı değişikliği yapılması istemiyle davalı belediyeye yapılan başvurunun reddine ilişkin işlem ile dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleriyle … ada, … parsel sayılı taşınmaza getirilen spor ve ticari rekreasyon alanı işlevine ilişkin kısmının ONANMASINA, dava konusu imar planı değişiklikleriyle … ada, … parsel ve … ada, … parsel sayılı taşınmazlara getirilen kentsel çalışma alanı işlevi, eski …ada, … parsel sayılı taşınmaza getirilen park alanı işlevi ile 35 metre ve 20 metre genişliğindeki yol alanı işlevlerine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 13/01/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.