Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/7364 Esas 2022/8043 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 24. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 7. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, müvekkili Şirket bünyesinde 10.07.2003-07.03.2014 tarihleri arası onaylayıcı bakım personeli olarak çalıştığını, en son net 3.500,00 USD (6.961,50 TL) ücret aldığını, işyerinde çalışmanın 2013 yılı 4. ayına kadar ikili vardiya usulüne göre 07.00-19.00 ve 19.00-07.00 saatleri arasında yapıldığını, müvekkilinin bu çalışma sisteminde 3 gün gündüz, 3 gün Stand-By, 3 gün gece, 3 gün dinlenme (off) şeklinde çalıştığını, Stand-By çalışması yapılan günlerde işverenin müvekkilini işyerine çağırdığını ve haftada en az 10 saat çalıştırıldığını, gece vardiyalarında 7,5 saatin üzerinde çalıştığını, 2013 yılı Nisan ayından sonra üç vardiya usulüne geçildiğini, bunların 07.00-15.00, 15.00-23.00, 23.00-07.00 saatleri arası olduğunu, müvekkilinin ulusal bayram ve resmî tatillerde çalıştığını, ancak karşılığı ücretin ödenmediğini, müvekkili tarafından Büyükçekmece 9. Noterliğinin 23.02.2015 tarihli ve 2181 yevmiye No.lu ihtarnamesi ile kanundan doğan bu haklarını istediğini ancak sonuç alınamadığını iddia ederek fazla çalışma ücreti ve ulusal bayram genel tatil ücreti taleplerinin kabulü ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının genel itibarıyla fazla çalışma yapmadığını, istisnai olarak fazla çalışma yaptığı zamanlarda ise karşılığı ücretin banka hesabına yatırıldığını, davacının görev yaptığı yer Atatürk Havalimanı apron bölgesi olduğundan giriş çıkış kayıtlarının mevcut olduğunu, işyeri uygulaması ve fiili zorluklar nedeniyle bordroların davacıya imzalatılmadığını, ancak gerek ücret gerekse fazla çalışma ücretlerinin her ay düzenli olarak ücret bordrolarına yansıtılarak davacının banka hesabına yatırıldığını, bu nedenle tanık dinlenmesine muvafakat etmediklerini, her hafta düzenli olarak fazla çalışma yapılmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu savunarak davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının 11.07.2003-07.03.2014 tarihleri arasında davalı işyerinde iş sözleşmesi ile onaylayıcı bakım personeli olarak çalıştığı, yaptığı iş, kıdemi ve Mahkemece yapılan emsal ücret araştırmasına göre en son aylık ücretinin net 6.961,00 TL olduğu, davacının işyerinde haftalık 45 saati geçen çalışmalarının bulunduğu ve genel tatil günlerinde de davalı işyerinde çalışıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığını, Mahkemece ıslaha karşı yapılan zamanaşımı def'inin dikkate alınmasının hatalı olduğunu, ayrıca davacının satndby günlerinde 10 saat çalışması bulunmasına rağmen Mahkemece 5 saat çalıştığı kabul edilerek sonuca gidilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığı, belirsiz alacak davasında ıslaha karşı ileri sürülen zamanaşımı def'in dikkate alınmasının mümkün olmadığı, bu nedenle davacının ıslaha karşı zamanaşımı def'i nedeniyle zamanaşımına uğrayan bir alacağının bulunmadığı, hüküm altına alınan alacaklardan yapılan indirim nedeniyle davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; davacının ödenmeyen fazla çalışma ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı olmadığını, davacının talep ettiği alacakların Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünden celp edilen apron giriş çıkış kayıtları dikkate alınarak değerlendirilmesi gerektiğini, her üç günlük Stand-By döneminde 10 saat çalışılmış gibi hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, bu günlerdeki fiili çalışmaların 4,5 saate denk geldiğini, yabancı para cinsinden hüküm altına alınan alacağa en yüksek banka mevduat faizi uygulanamayacağını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının fazla çalışma yapılıp yapmadığı, ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışıp çalışmadığı ve çalışmış ise alacakların hesabı ile karşılığı ücretin ödenip ödenmediği, ayrıca yabancı para cinsinden hüküm altına alınan alacaklara uygulanacak faizin türüne ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 32 nci, 41 inci ve 44 üncü maddeleri, 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 99 uncu maddesi ile 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un (3095 sayılı Kanun) 4/a maddesi.

3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davacı fazla çalışma ücreti talebinde bulunmuş Mahkemece işyeri giriş çıkış kayıtları ve tanık beyanları dikkate alınarak sonuca gidilmiştir. Davacı Nisan 2013 tarihine kadar 3 gündüz, 3 Stand-By, 3 gece, 3 gün off şeklindeki çalışma düzeninde çalışmış, bu tarihten sonra ise işyerinde üç vardiyalı çalışma düzenine geçilmiştir. Davacının bu şekildeki çalışma düzenine ilişkin taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacının çalışma saatlerine ilişkin işyeri giriş çıkış kayıtları dava dışı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünden getirtilmiş, 06.07.2011-14.03.2014 tarihleri arasındaki dönem için ilgili kayıtların bulunduğu görülmüştür.

3. Somut uyuşmazlıkta, davacının çalışma sistemine göre başlangıçtaki duruma dönmesi ancak dokuz hafta çalıştıktan sonra dokuzuncu haftanın sonunda olmaktadır. Davacının çalışma sisteminde bazı haftalarda haftalık 45 saati aşmasa bile gece çalışması nedeniyle fazla çalışma yaptığı sabittir. Bu döngüsel çalışmada 1, 3, 5, 7, 8 ve 9. haftalarda gece çalışmasından kaynaklı fazla çalışması bulunmakta olup 1. ve 9. haftalarda haftalık 3,5 saat, 3, 5 ve 7. haftalarda haftalık 10,5 saat, 8. haftada ise haftalık 7 saat gece çalışmasından kaynaklı fazla çalışması mevcuttur. Ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda tüm döngü dikkate alınarak ortalama fazla çalışma süresi tespit edilerek sonuca gidilmiştir. İlgili haftalardaki gece çalışmasından kaynaklı fazla çalışma ücretlerinin davacının haftalık çalışmasının 45 saati aşmadığı da dikkate alınarak zamsız kısmı maktu ücret içinde ödendiğinden sadece zamlı ödenmesi gereken kısım için yani 0,5 katsayı ile hesaplaması gerekirken Bölge Adliye Mahkemesince davacının fazla çalışmasının her hafta için 11,06 saat kabulü ile bütün haftalar için 1,5 katsayı ile hesaplanıp buna göre hüküm altına alınması hatalıdır.

4. Davacının Nisan 2013 tarihine kadar 3 gündüz, 3 Stand-By, 3 gece ve 3 off şeklindeki çalışma düzeninde çalıştığı taraflar arasındaki uyuşmazlık dışı olup davacının işe giriş çıkış kayıtlarını gösterir puantaj kayıtları da dosyada mevcuttur. Ancak Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının Stand-By günlerinde işyerine geldiği ve çalıştığı günlerin bulunduğu tespit edilmekle beraber Stand-By günlerindeki çalışma saatleri giriş çıkış kayıtlarından tespit edilerek hesaplanmamış, ortalama her seferinde 5 saat çalıştığı kabul edilerek sonuca gidilmiştir. Kayıt bulunan dönem için kayıtlar dikkate alınarak, bulunmayan dönem için ise tanık beyanları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmek suretiyle sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi de hatalı olmuştur.

Ne var ki İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı tarafça istinaf yoluna başvurulmamıştır. Bu durumda İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda haftalık ortalama 8,56 saat üzerinden kabul edilen fazla çalışma süresi davacı lehine usuli kazanılmış hak oluşturmuştur ve artık daha azı üzerinden ve farklı bir katsayı ile hesaplama yapılmaması gerekir. Bu durumda, dava konusu fazla çalışma alacağı yukarıdaki paragraflarda yer alan açıklamalara uygun şekilde hesaplanmalı, ancak hesaplama yönünden davacı lehine oluşan usuli kazanılmış haklar da göz önünde bulundurulmalıdır. Hesaplanacak miktar yönünden talep artırımına karşı yapılan zamanaşımı def'i de şimdiki gibi dikkate alınmamalıdır.

5. Yabancı para borcuna hangi faizin uygulanacağı 3095 sayılı Kanun'un 4/a maddesinde “Sözleşmede daha yüksek akdi veya gecikme faizi kararlaştırılmadığı hallerde, yabancı para borcunun faizinde Devlet Bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.

6. Somut uyuşmazlıkta Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, yukarıda açıklanan kanuni düzenlemeye aykırı olarak yabancı para cinsinden hüküm altına alınan alacaklara en yüksek mevduat faizine hükmedilmesi de hatalıdır.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,


Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

20.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.